Powrót mamy z noworodkiem do domu to wielkie wydarzenie, często dla całej rodziny. Są to niejednokrotnie chwile wielkiej radości, wielu obaw, a także pokonania trudności, z jakimi boryka się młoda mama.
Opieka nad noworodkiem i karmienie piersią powinno być czymś naturalnym, lecz młode mamy, chcąc dla swojego nowo narodzonego dziecka jak najlepiej, czasami czują się w tej nowej roli niepewnie. Bardzo ważnym wsparciem w pierwszych trudach macierzyństwa jest również mąż, partner oraz najbliższa rodzina.
Najczęściej obawy dotyczą właśnie karmienia piersią i pielęgnacji noworodka. Inne problemy laktacyjne dotyczące samej kobiety, np. bolesne brodawki, nawał pokarmu, obrzęk piersi czy zapalenie schodzą na plan dalszy, a uwaga ukierunkowana jest na nowo narodzone maleństwo.
Młoda Mama, karmiąc piersią zadaje sobie wiele pytań
Przykładowo:
Czy moje dziecko ssie prawidłowo ?
Czy mam wystarczającą ilość pokarmu ?
Czy moje dziecko najada się?
Czy dobrze przybiera na wadze?
Aby sprostać problemom wielu kobiet karmiących, opracowano Wskaźniki Skutecznego Karmienia tzw. WSK. To właśnie dzięki nim młoda mama może obiektywnie ocenić karmienie piersią swojego dziecka.
Dziecko na pewno najada się i prawidłowo przybiera na wadze gdy:
prawidłowo i aktywnie ssie, słyszalny jest odgłos przełykania przez co najmniej 10-15 minut z jednej piersi,
karmień jest 8-10-12 na dobę, w tym 1-2 karmienia w nocy,
matka obserwuje prawidłowe odruchy wypływu pokarmu podczas karmienia,
dziecko oddaje minimum 3-4 papkowate stolce w ciągu doby, a po 6. tygodniu życia dziecka może zdarzyć się 1 na dobę lub 1 na kilka dni,
moczy 6-8 pieluszek (od 3. doby), mocz jest jasny i bezwonny,
prawidłowo przybiera na wadze (ok. 200 g/ tydzień w pierwszym trymestrze),
piersi mamy są luźniejsze po karmieniu, a stają się bardziej pełne przed kolejnym karmieniem,
dziecko wydaje się spokojne, zadowolone i rozluźnione po karmieniu.
Normy zwiększania masy ciała dla dzieci według wieku:
0-3 miesiące 26-31g/dzień 182-217 g/ tydzień,
3-6 miesięcy 17-18 g/dzień 119-126 g/ tydzień,
6-9 miesięcy 12-13 g/dzień 84-91 g/ tydzień,
9-12 miesięcy 9 g/dzień 63 g/ tydzień.
Należy pamiętać, że maluszek nabiera masy ciała, ale także rośnie, zwiększa się jego obwód główki i klatki piersiowej. Wzrost powinien być proporcjonalny we wszystkich wymiarach.
Sytuacje, które wymagają szczególnej obserwacji:
zmniejszenie masy urodzeniowej o ponad 7%,
nieodzyskanie masy urodzeniowej w ciągu 2 tygodni,
mniej niż 3 stolce na dobę od 5 doby życia do 6 tygodnia (po 6 tygodniu nie bierze się pod uwagę tego wskaźnika),
mniej niż 6 mokrych pieluszek od 3. doby życia,
2 mokre pieluszki w 3 – 4 dobie życia
przyrosty masy ciała odbiegają od norm.
Poza niepokojem związanym z karmieniem piersią młode mamy martwią się także czy prawidłowo pielęgnują swoje maleństwo. Pomimo iż zalecenia pielęgnacyjne otrzymały od położnej opiekującej się noworodkiem w szpitalu, to jednak pierwsze chwile z maluszkiem w domu są zawsze pełne różnych emocji i niepewności.
Najczęściej zadawane pytania:
temperatury pomieszczenia, w którym znajduje się dziecko,
właściwego ubioru noworodka, aby zapobiec przegrzaniu lub ochłodzeniu go,
Organizacja pomieszczenia, w którym przebywa noworodek
Przed wypisem noworodka ze szpitala należy urządzić czysty, jasny oddzielny pokoik lub kącik dla maleństwa wyposażony w łóżeczko z przewijakiem oraz szafeczką przeznaczoną do przechowywania bielizny niemowlęcej i kosmetyków do pielęgnacji. Ważne jest też przygotowanie wygodnego fotela do karmienia oraz rogala lub poduszek, które umożliwią podparcie i stabilizację w trakcie karmienia piersią.
Optymalna temperatura otoczenia, w którym przebywa noworodek, powinna wynosić 20-23°C. Należy również utrzymywać odpowiednią wilgotność powietrza – przy wyższej temperaturze powietrza zaleca się stosowanie nawilżaczy powietrza oraz częste wietrzenia pomieszczenia.
W domu, w którym przebywa dziecko, obowiązuje bezwzględny zakaz palenia tytoniu. Nie jest także wskazane, aby w pierwszych tygodniach po wypisie ze szpitala noworodka odwiedzały osoby chore.
Ubiór noworodka
Ubranka dla dziecka powinny być wykonane z naturalnych włókien, luźne, niekrępujące jego ruchów, przewiewne, łatwe do zakładania, bez tasiemek, guziczków i innych dodatków, które mogłyby stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia dziecka. Przed pierwszym użyciem ubranka powinny być wyprane w proszkach lub płynach przeznaczonych do prania bielizny niemowlęcej i wyprasowane.
Pielęgnacja ciała i kąpiel noworodka
Noworodka należy kąpać codziennie, najlepiej przed wieczornym karmieniem o stałej porze, aby te czynności były dla niego miłym doznaniem. Podczas kąpieli maluszka temperatura otoczenia nie powinna być niższa niż 24- 25°C. Kąpiemy go w wanience niemowlęcej, w temperaturze wody 36-38°C.
Czas kąpieli nie powinien przekraczać 10 minut, aby zbyt mocno nie wychłodzić maleństwa. Wanienka powinna być wyłożona pieluszką tetrową. Nie zaleca się wykładania wanienki podkładem z gąbki, gdyż trudno go utrzymać w czystości po każdej kąpieli.
Do kąpieli i pielęgnacji ciała noworodka należy używać preparatów bezzapachowych, hipoalergicznych oraz posiadających atest Instytutu Matki i Dziecka. Noworodki ze zdrową, gładką skórą nie wymagają dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych, natomiast u tych mających suchą, łuszczącą się i zmienioną atopowo skórę należy zastosować emolienty w celu utrzymania prawidłowego jej nawilżenia. Po kąpieli należy osuszyć skórę maluszka wcześniej przygotowaną ciepłą pieluszką lub ręcznikiem.
Należy również pamiętać o codziennej toalecie twarzy. Oczy i buzię zaleca się myć wodą przegotowaną i płatkami kosmetycznymi w kierunku od zewnętrznego do wewnętrznego kącika oka.
Okolice narządów płciowych należy zmywać u dziewczynki od przodu ku tyłowi, pamiętając jednocześnie, aby nie rozchylać nadmiernie warg sromowych, a u chłopców podczas toalety nie należy odciągać napletka.
Pielęgnacja uszu noworodka polega na przemywaniu małżowiny usznej i ujścia przewodu słuchowego za pomocą wacików. Nie należy oczyszczać uszu patyczkami higienicznymi, gdyż wnętrze ucha oczyszcza się samoistnie.
Paznokcie noworodka są bardzo delikatne i ostre. Do toalety należy używać nożyczek o zaokrąglonych końcach. Paznokcie obcinamy kiedy maluszek jest spokojny, np. podczas snu. U dłoni należy obcinać paznokcie na okrągło, u stóp natomiast na prosto.
Pielęgnacja kikuta pępowiny
Zalecanym aktualnie sposobem pielęgnacji kikuta pępowiny jest tzw. „sucha pielęgnacja”, która polega na codziennym jednorazowym umyciu kikuta wodą lub wodą z detergentem (w przypadku zabrudzenia smółką lub moczem). Zabieg ten zwykle wykonuje się w trakcie kąpieli.
Po przemyciu należy kikut dokładnie osuszyć a nadmiar wydzieliny usunąć suchym gazikiem lub patyczkiem higienicznym. Prawidłowo pielęgnowany kikut pępowiny odpada między 5. – 15. dobą życia. Należy utrzymywać kikut suchy i w czystości, z dostępem powietrza. Jednorazowe pieluszki należy zakładać poniżej kikuta pępowiny do czasu jego wygojenia.
W przypadku podejrzenia treści zapalnej wokół pępka, nadmiernego krwawienia, obrzęku i zaczerwienienia wokół pierścienia skórnego, należy przemyć kikut preparatem antyseptycznym zawierającym oktenidynę oraz skontaktować się ze swoją położną środowiskową lub lekarzem pediatrą.
Pielęgnacja skóry pośladków
Przewijanie noworodka należy do czynności, które są związane z zapewnieniem czystości oraz pielęgnacją stawów biodrowych. Pieluszkę należy zmieniać zawsze gdy jest mokra i brudna, gdyż pozostawienie jej zanieczyszczonej na dłużej może spowodować stan zapalny okolicy pośladków.
Przed rozpoczęciem przewijania należy upewnić się, czy mamy wszystkie potrzebne akcesoria w zasięgu ręki, aby w trakcie przewijania nie odchodzić od maluszka nawet na chwilę (pieluszki jednorazowe, pojemnik na brudne pieluszki, chusteczki nawilżone lub waciki z ciepłą wodą, krem pielęgnacyjny na skórę pośladków oraz komplet dodatkowych ubranek).
Noworodka układamy na specjalnym przewijaku lub materacyku, jedną dłonią podtrzymując główkę i barki a drugą plecki. Ubranka należy zdejmować delikatnie bez wykonywania gwałtownych ruchów. Następnie rozpiąć brudną pieluszkę i wysunąć ją spod pośladków i najlepiej od razu „zamknąć jej zawartość”.
WAŻNA UWAGA!!!
Podczas wyciągania brudnej pieluszki i zakładania czystej nie powinno się unosić maluszka do góry za nóżki. Należy delikatnie przetoczyć noworodka na boki, podkładając rękę pod jego plecy i główkę albo unosić za górną część nóżek: uda i obszar pod kolanami.
Takie postępowanie sprzyja prawidłowemu rozwojowi stawów biodrowych nowo narodzonego maluszka. Przemywając chusteczkami lub wacikami skórę okolicy krocza i pośladków, należy pamiętać o dokładnym jej umyciu i osuszeniu.
Aby zapobiec podrażnieniom skóry pośladków, należy zabezpieczyć ją maścią do pielęgnacji pośladków. Pieluszka powinna być założona dość luźno, nie powinna też zaciskać się zbyt mocno na brzuszku i udach maluszka, a tym samym nie powinna krępować spontanicznych ruchów nóżkami, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju stawów biodrowych.
Pierwsze spacery
Spacery należy rozpocząć od werandowania, które służą adaptacji do warunków atmosferycznych. W okresie wiosennym i letnim może to być w pierwszym tygodniu pobytu w domu, natomiast zimą po 2 tygodniach. Czas werandowania początkowo nie powinien przekraczać 15-20 minut.
Do werandowania maluszka należy ubrać jak na spacer, w zależności od pory roku. Po zaadoptowaniu się noworodka należy rozpoczynać spacery od 15 do 20 minut, stopniowo je wydłużając.
W okresie zimy nie należy wychodzić na spacery przy temperaturze powietrza – 5°C, natomiast latem przy temperaturze powyżej 30 °C. W lecie należy ograniczyć przebywanie maluszka na ostrym słońcu w godzinach między 11-17 i stosować preparaty ochronne z filtrem.
Na spacery ubieramy Maluszka adekwatnie do warunków atmosferycznych i pory roku.
Droga Mamo początki macierzyństwa często bywają trudne. Nie obawiaj się zadawać wielu pytań swojej położnej środowiskowej. Ona jest po to, aby Cię wspierać, pomagać i rozwiązać Twoje problemy.
